Aylık Bültenler
BOZYAKA
HUKUK BÜROSU
2025
NİSAN AYI BÜLTENİ
Bozyaka Hukuk Bürosu olarak, müvekkillerimi ve
danışanlarımızın güncel hukuki gelişmelerden bilgi sahibi olabilmesi ve
iletişimimizi güçlendirmek amacıyla hukuk dünyasındaki aylık gelişmeleri
derlediğimiz bültenler ile siz değerli müvekkillerimize ve danışanlarımıza
sunmaktayız.
Bozyaka
Hukuk Bürosu olarak amacımız, iş hukuku, ticaret hukuku, vergi hukuku, kişisel
verilerin korunması ve ceza hukuku başta olmak üzere hukukun farklı alanlarında
gerçekleşen güncel gelişmeler hakkında müvekkillerimizi bilgilendirmek ve
hukuki farkındalığı arttırmaktır. Aşağıda Nisan 2025 boyunca ülkemizde
gerçekleşen önemli mevzuat değişiklikleri, Anayasa Mahkemesi kararları
özetlenmiştir.
Keyifli okumalar dileriz.
A)
HUKUKİ GELİŞMELER
1.
Doğum Yardımı Yönetmeliği Yayımlandı:
9721 karar sayılı Cumhurbaşkanı
Kararnamesi ile 9 Nisan 2025 itibariyle yürürlüğe konmuş olan Doğum Yardımı
Yönetmeliği, Türk vatandaşlarına yapılacak doğum yardımı ve bunun uygulanmasına
ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Yönetmelik,
01/01/2025 tarihinde ve sonrasında canlı doğan çocukları olan, Türkiye'de
ikamet eden ve doğum yardımı için başvuru yapan Türk vatandaşları ile doğum
yardımına yönelik iş ve işlemleri kapsamaktadır. Yönetmelikteki önemli
gelişmelerden biri ise şudur:
Bu
Yönetmelik kapsamında gerekli şartları taşıyanlara;
a)
Birinci çocuk için tek seferlik 5.000 TL,
b)
İkinci çocuk için başvurunun yapıldığı ay itibarıyla 5 yaşını tamamlayana kadar
(altmışıncı ay dâhil) aylık 1.500 TL,
c)
Üçüncü ve sonraki çocuklar için başvurunun yapıldığı ay itibarıyla 5 yaşını
tamamlayana kadar (altmışıncı ay dâhil) aylık 5.000 TL, tutarında doğum yardımı
yapılacaktır.
2.
Bölge Adliye Mahkemesi Yargı Çevresi
Değişikliği:
785 karar numaralı 17.04.2025 karar
tarihli Hakimler Savcılar Kurulu Genel Kurulu Kararı ile 01.05.2025 tarihi ile
uygulamaya konulacak olan yargı çevresi değişikliği kararı ile; Bartın ve
Zonguldak illeri Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi yargı çevresinden çıkarılarak
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi yargı çevresine dahil edilmiştir.
3.
İcra ve İflas Kanunu Uyarınca Elektronik
Ortamda Yapılacak Satışların Usulü Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına
Dair Yönetmelik ile Getirilen Önemli Yeniliklere Dair:
8/3/2022 tarihli ve 31772 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İcra ve İflâs Kanunu Uyarınca Elektronik Ortamda Yapılacak
Satışların Usulü Hakkında Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında
yer alan “binde birinden ve herhâlde yüz Türk lirasından” ibaresi “binde
beşinden ve herhâlde bin Türk lirasından” şeklinde değiştirilmiş ve aynı
maddenin altıncı fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“(6)
Açık artırma süresinin son on dakikası içinde yeni bir teklifin verilmesi
hâlinde açık artırma üç dakika uzatılır. Uzama süresi içinde yeni bir teklif
verilmesi hâlinde açık artırma süresi her yeni teklifin verilmesinden itibaren
üç dakika uzatılır. Son uzama süresi içinde yeni bir teklif verilmezse mal en
yüksek teklif verene ihale edilir. Uzama sürelerinin toplamı bir saati geçemez.
Bir saatlik süre Adalet Bakanlığının kararıyla kısaltılabilir, uzatılabilir veya
kaldırılabilir ve bu kararlar Bakanlığın resmî internet sitesinde duyurulur’’
4. Danıştay İçtihadı Birleştirme Kararı ile:
Tam yargı davalarında miktar artırımında bulunulması
halinde, dava dilekçesinde talep edilen miktara hangi tarihten itibaren faize
hükmedilecekse artırılan miktara da aynı tarihten itibaren faize hükmedilmesi
gerektiği yönünde içtihadın birleştirilmesine karar verilmiştir.
Bu karar ile etkili başvuru ve adil yargılanma
hakkının gerçekleşmesi amaçlanmıştır.
Faiz,
uğranılan zararın bir unsurudur. Zarar gören kişi, tazminat alacağına zararın
doğduğu an hak kazanmış olur. Tam tazmin ilkesi gereğince; zarar doğduğu an
derhal karşılansaydı, zarar gören kişi hangi ekonomik durumda olacak idiyse,
zararın sonradan tazmin edilmesi durumunda da o ekonomik durumda olmalıdır.
Ancak Danıştay, bazı kararlarında faizin başlangıç tarihi olarak olay tarihini,
bazı kararlarında idareye başvurma tarihini, başka kararlarında idarenin ret
tarihini, diğer bazı kararlarında da dava tarihini esas almakta idi.
Ayrıca bu tür tam yargı davaları bakımından idarenin temerrüde
düşürülmesinin esasen gerekli olmadığı kuşkusuzdur. İdarenin temerrüde
düşürülmesini zorunlu kılan kanuni bir düzenleme mevcut değildir. Bu itibarla,
gerek idari işlemlerden ve gerekse idari eylemlerden dolayı uğranılan zararın
tazmini istemiyle açılan tam yargı davalarında miktar artırımına ilişkin usul
işleminin temerrütle ilişkilendirilmesi yönündeki yaklaşımın hukuki bir
dayanağı bulunmamaktadır.
B) ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI
Nisan
2025´te Anayasa Mahkemesi tarafından verilen ve Resmi Gazete’ de yayımlanan
dikkat çekici kararlar aşağıda özetlenmiştir:
1. 6023 sayılı Türk Tabipleri Birliği Kanunu
39. Maddesi İptal Edilmiştir:
Söz
konusu madde disiplin suçları ve cezaları konusunda kanuni güvencenin
sağlanmadığı, bireylerin hangi
fiile hangi hukuki yaptırımın veya sonucun bağlandığını belirli bir açıklık ve
kesinlikte öngörebilmelerine yasal çerçevede imkân tanınmadığı, idareye anılan cezaların uygulanması
konusunda sınırsız bir takdir yetkisinin tanındığı, nedenleri ile suçta ve
cezada kanunilik ilkesinin ihlal edildiği belirtilerek kural Anayasa'nın 2.
maddesine aykırı bulunarak Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir.
Karar, 29.04.2025 tarihinde yayımlanmış olup Resmi Gazete’ de yayımlanmasından
başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girecektir.
Detaylı bilgi için: (AYM E.2024/177, K.2025/40, Karar
Tarihi: 11/02/2025)
2. Kamulaştırma Kanunu’nda İptal Edilen
Hüküm:
2942
sayılı Kamulaştırma Kanunu'na 20/8/2016 tarihli ve 6745 sayılı Kanun'un 33.
maddesiyle eklenen ek 1. maddenin birinci fıkrasına 16/11/2022 tarihli ve 7421
sayılı Kanun'un 3. maddesiyle eklenen üçüncü cümlenin Anayasa'ya aykırı
olduğuna ve iptaline karar verilmiş olup Resmi Gazete’ de yayımlandığı
30.04.2025 tarihinden başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine
hükmedilmiştir.
Söz
konusu kanun maddesinin; Anayasa'nın sözüne açıkça aykırı olan kamulaştırmasız
el atma uygulamasını olağanlaştırıp hukukileştirdiği ve kamulaştırmasız el
atmayı, kamulaştırmaya alternatif olarak başvurulabilecek bir hukuksal araç
olarak kabul ettiği izlenimi oluşmaktadır. Açıklanan nedenlerle kural
Anayasa'nın 13., 35. ve 46. maddelerine aykırı bulunup iptal edilmiştir.
Detaylı bilgi için: (AYM, E.2024/135, K.2025/20, Karar
Tarihi:16/01/2025)
C) KİŞİSEL VERİLERE İLİŞKİN GÜNDEM:
1. Birleşik Krallık Veri Koruma Otoritesi
(ICO), finansal hizmetler kapsamında çocukların kişisel verilerinin işlenmesine
ilişkin olarak 40’tan fazla finansal kuruluş üzerinde gerçekleştirdiği
incelemenin bulgularını yayımladı. Bu çerçevede; çocuklara yönelik yapılacak
bilgilendirmede açık ve sade bir dil kullanılması, mesleki jargondan
kaçınılması, yalnızca o anda ihtiyaç duyabilecekleri bilgilerin paylaşılması,
farklı yaş grupları için farklı sürümler hazırlanması, doğru uygulamaların tek
seferlikten ziyade sürekli bir yaklaşım olarak benimsenmesi, temel bilgilerin
daha ilgi çekici biçimlerde sunulması (örneğin görseller, çizgi filmler,
diyagramlar, videolar aracılığıyla) ve bilgilendirmelerin anlaşılırlığını
değerlendirmek amacıyla gerektiğinde çocuklarla test edilmesi yönünde
önerilerde bulunmaktadır. https://ico.org.uk/action-weve-taken/audits-and-overview-reports/2025/04/children-s-data-infinancial-services/
2. Kolombiya, yapay zekânın etik
ilkelere ve insan haklarına riayet edilerek yargı sistemlerine entegre
edilmesini hedefleyen bir çerçeve olan UNESCO’nun Yargı Sistemlerinde Yapay
Zekâ Kullanımına İlişkin Yönergelerini benimseyen ilk ülke oldu. https://www.unesco.org/en/articles/justice-meets-innovation-colombias-groundbreaking-aiguidelines-courts
3. Avrupa Komisyonu,“AI Continent Action
Plan” adını verdiği kapsamlı bir eylem planının hayata geçirildiğini açıkladı.
Bahse konu eylem planının temel girişimleri arasında;
• Büyük ölçekli bir yapay zekâ veri ve bilgi işlem
altyapısı oluşturulması,
• Büyük ve yüksek kaliteli verilere erişimin
artırılması,
• Stratejik sektörlerde algoritmalar geliştirilmesi ve
yapay zekânın benimsenmesinin teşvik edilmesi,
• Yapay zekâya ilişkin becerilerin ve yeteneklerin
güçlendirilmesi,
• Düzenlemelerin sadeleştirilmesi yer almaktadır.
https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_25_1013
D) DÜNYADAN HUKUKSAL HABERLER
1.
Google Davası Başladı:
Google'ı
bölmek üzere ABD hükümetinin açtığı tarihi dava bu hafta başladı. Üç hafta
sürecek duruşmalarda Google'ın illegal bir tekel olup olmadığı tartışılırken,
firmanın farklı şirketlere bölünüp bölünmeyeceğine karar verilecek.
Önceki
günlerde ABD'de bir yargıç, Google'ın özellikle reklamcılık teknolojileriyle
"yasadışı bir
tekel" haline
geldiğine hükmetmişti. Google ise daha yumuşak adımlarla yabancı rakiplere
avantaj sağlamadan ABD hükümetinin tekelleşme endişelerini giderebileceğine
mahkeme heyetini ikna etmeye çalışıyor. Öte yandan, davacı kurum olan Adalet
Bakanlığı'nın çözüm önerilerinin başında popüler internet tarayıcısı Chrome
hizmetinin satılması geliyor.
2.
Netanyahu Neden Tutuklanmadı? :
Uluslararası
Ceza Mahkemesi (UCM) yargıçları Macaristan'dan, bu ayın başlarında Budapeşte'yi
ziyaret eden İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu neden tutuklamadığını
açıklamasını istiyor.
Çarşamba
günü geç saatlerde yayınlanan bir dosyada, Lahey merkezli mahkeme, Gazze'deki
savaşla bağlantılı olarak insanlığa karşı işlenen suçlar nedeniyle UCM'nin
tutuklama emrine rağmen Netanyahu'yu kırmızı halıyla karşılayan Macaristan'a
karşı uyumsuzluk işlemleri başlattı. Ziyaret sırasında Macaristan Başbakanı
Viktor Orban yerel bir radyoda UCM'nin "artık tarafsız bir mahkeme, bir
hukuk mahkemesi değil, siyasi bir mahkeme" olduğunu iddia ederek ülkesinin
mahkemeden ayrılacağını duyurdu.
Türkiye
ve Yunanistan, eş zamanlı olarak deniz yetki alanlarını belirleyen 'Deniz
Mekansal Planlama' haritalarını yayınladı. Yunanistan'ın Avrupa Birliği'ne
karşı uzun süredir ertelediği yükümlülüğünü yerine getirerek Komisyon'a sunmak
üzere hazırladığı ve çarşamba günü yayınladığı deniz yetki alanları haritası
ise, Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) sınırları ve 12 mil karasuları gibi
tartışmalı alanları yeniden gündeme taşıdı.
4.
AB Komisyonu'na Yapay Zeka Mevzuatı Üzerine Çalışma Çağrısı:
Sivil
toplum grupları tarafından yapılan çağrı, bu hafta milletvekilleri ile AB
Teknoloji Komiseri Henna Virkkunen arasında bu konuyla ilgili olarak yapılacak
bir toplantı öncesinde geldi.
Sivil toplum ve tüketici grupları
tarafından pazartesi günü AB'nin yürütme organı Avrupa Komisyonu'na gönderilen
bir mektupta, yeni yapay zeka sorumluluk kuralları üzerinde çalışma çağrısı
yapıldı. Yapay zeka sistemlerinden etkilenen tüm insanlar için bir yapay zeka
sistemi tarafından zarar görmesi durumunda daha adil ve basit bir şekilde
tazminat yolu için yapay zeka kurallarına ihtiyacı olduğu belirtildi.
Saygılarımızla.
BOZYAKA
HUKUK BÜROSU
Manisa/
Türkiye
