Aylık Bültenler
Bozyaka Hukuk Bürosu olarak, müvekkillerimiz ve
danışanlarımızın güncel hukuki gelişmelerden bilgi sahibi olabilmesi ve
iletişimimizi güçlendirmek amacıyla hukuk dünyasındaki aylık gelişmeleri ve
yayınlarımızı hazırladığımız bültenler ile siz değerli müvekkillerimiz ve
danışanlarımıza sunmaktayız.
2024 yılı Ekim ayında hukuk dünyasında gerçekleşen
gelişmeler ve yayınlarımız aşağıda detaylı olarak haberleştirilmiştir.
Keyifli okumalar dileriz.
A) HUKUKİ GELİŞMELER
1- Anayasa Mahkemesi Tarafından 23 Eylül 2012 – 30 Eylül 2024 Dönemine İlişkin İstatiksel Veriler Yayınlandı: Birinci Sırada Makul Sürede Yargılanma Hakkının İhlali Yer Almakta.
Bireysel başvurulara ilişkin
istatiksel veriler, Anayasa Mahkemesi tarafından üç aylık periyotlarla
yayınlanmakta. 1 Ekim 2024 Tarihinde Anayasa Mahkemesi tarafından yayınlanan
veriler ise oldukça dikkat çekici. İstatistiklere göre bireysel başvuruların
başladığı 2012 yılından bu yana toplam 633.488 bireysel başvuru yapılırken
toplamda 527.803 başvuru Anayasa Mahkemesi tarafından sonuçlandırıldı. Anayasa
Mahkemesi’nin mevcuttaki derdest dosya sayısı ise 105.685. Anayasa Mahkemesi bu
başvuruların 76.247’sı hakkında ihlal kararı verirken ihlal kararı verilen
başvurular arasında ilk sırayı makul sürede yargılanma hakkı ihlalleri aldı.
Adil yargılanma ve mülkiyet hakkına ilişkin kararlar da takiben ilk üç sırada
yerini almakta. İstatiksel veriler, yargılama sürelerinin halen ülkemizdeki en
önemli hukuksal sorunlar arasında yerini koruduğunu göstermekte.
2- Öğretmenlik Meslek Kanunu Resmî Gazetede Yayınlanarak Yürürlüğe Girdi;
Öğretmenlik Meslek Kanunu 18/10/2024
tarihinde resmî gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi. Kanun; öğretmenlerin
seçilmeleri, yetiştirilmeleri, atamaları, hakları, ödev ve sorumlulukları, ödül
ve cezaları ile kariyer basamaklarına ilişkin düzenlemeler içeriyor.
Düzenlemeye göre öğretmenler, akademide
hazırlık eğitiminde her bir teorik dersten en az 2 yazılı sınava girecek. Kanunun bazı maddeleri resmî
gazetede yayınlanması tarihinde yürürlüğe girerken kalan maddeler 01/01/2025 ve
01/09/2025 tarihlerinde yürürlüğe girecek.
3- Gider Avansı, Tanıklık Ücreti ve Hakem Ücretlerinde Değişiklik;
23 Ekim 2024 tarihinde resmî gazetede yayınlanan tarifeler ile gider avansı, hakem ücretleri ve tanıklık ücretlerinde değişiklikler yapılmıştır. Dava açılışında ödenecek olan gider avansı 400 TL olarak belirlenirken hakem ücretleri için ise %8 ile %0.01 arasında değişen nisbi ücretler tarifede yer bulmuştur. Tanıklık ücretlerine ilişkin yayınlanan tarife ile ise tanık ücretleri 100 TL ile 150 TL arasında karar verilmek üzere tespit edilmiştir.
4- Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da Değişiklikler;
30 Ekim tarihinde resmî gazetede
yayınlanan Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılmasına Dair Kanun ile konut kredisi, tüketici kredisi, finansman, türev
kredi sözleşmelerinin mesafeli satış sözleşmesi şeklinde düzenlenebilmesine
imkân sağlanmıştır. Bununla birlikte kanunda düzenlenen yaptırımlarda artırıma
gidilmiş ve yaptırımların caydırıcılığının sağlanması amaçlanmıştır. Bu
yaptırımlar genel olarak Kanun’un 61. maddesine aykırı reklam faaliyetleri ile
ilgili olarak düzenlendiğinden reklam verenler, mecra kuruluşları ve reklam
ajanslarını yakından ilgilendirmektedir. Gerçekleştirilen değişiklerle doğrudan
satış sistemlerinin de tanımı yapılmıştır.
5- Adli Yardım Yönetmeliğinde Gelişmeler;
Türkiye Barolar
Birliği Adli Yardım Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile
eğitim alma şartının yürürlüğü, 01.01.2025 tarihine kadar ertelenmiştir.
Serbest çalışan avukatlar yanında bağlı çalışan avukatların da adli yardım
sistemine dahil olması mevzuat güvencesine alınmıştır. Yönetmelik değişikliği
ile adli yardım sürecinin usulüne ilişkin de birçok değişiklik ve düzenleme
gerçekleştirilmiştir.
6- TÜİK Verilerine Göre Eylül 2024 Kira Artış Oranı %62,02 Olarak Belirlendi;
Türkiye İstatistik
Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, Ekim 2024 için kira artış
oranı %62,02 olarak belirlendi. Kira sözleşmelerinde uygulanacak zam oranı, 12
aylık ortalama tüketici fiyat endeksi (TÜFE) dikkate alınarak hesaplandı.
Bu oran, kiracı ve ev
sahipleri arasındaki kira artışlarında belirleyici olacak. Özellikle
büyükşehirlerdeki konut kiralarında artan talep ve enflasyonun etkisiyle
yükselen kira bedelleri, yeni sözleşmelerde bu oranın uygulanmasıyla daha da
artış gösterebilir.
Ekim 2024 kira artış
oranının, mevcut ekonomik koşullar altında kiracıların mali yükünü artıracağı
ve konut piyasasında önemli bir etki yaratacağı tahmin ediliyor.
7- Sermaye Artırımı ve Yeni Şirket Kuruluşlarında HTS Üzerinden Ödeme Usulü;
4054 Sayılı Kanun Uyarınca Anonim ve Limited Şirketlerin Yapacakları Ödemelere İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2017/4)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile birlikte Yeni kurulacak olan anonim ve limited şirket statüsündeki tüm ortaklıkların sermayelerinin ve sermaye artırımı halinde artan kısmın on binde dördünün tahsiline ilişkin Harç Takip Sistemi (HTS) üzerinden tahsil usulü getirilmiştir.
8- Çalışma İzni Muafiyetlerinde Yeni Süreler;
Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama
Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile yurt içinden
yapılacak çalışma izni muafiyet başvurularının yabancının Türkiye’de yasal
olarak bulunduğu süreler içerisinde yapılabilmesi ve 48 inci maddenin birinci
fıkrasının (b) ve (c) bentleri kapsamında yapılan (ithal ve ihraç edilen makine
ve teçhizatın bakım, onarım ve eğitimi ile sınırötesi hizmet sunucuları)
bakımından 6 ay, diğer çalışma izni muafiyetlerinde ise 12 aylık süre
geçmedikçe aynı muafiyet kapsamında tekrar başvuru yapılamaması düzenlenmiştir.
B)
EYLÜL AYINDA ANAYASA MAHKEMESİ
TARAFINDAN VERİLEN KARARLAR;
Anayasa Mahkemesi 2024
Yılı Ekim ayında birçok önemli kararını yayınlamış ve bu kararlardan bazıları
kamuoyunda da çokça yer bulmuştur. Bu kararlardan bazıları özetleri ve
kararların bağlantıları ile birlikte aşağıda yer almaktadır.
a) Sanığın gösterdiği tanık beyanları
karşısında katılan ve katılanın gösterdiği tanık beyanlarına üstünlük
tanınmasına ve gerekçeli kararda tanık beyanlarına ne sebeple itibar
edildiğinin açıklanmadığı yargılamaya ilişkin başvuruda Anayasa Mahkemesi
başvurunun kabul edilebilir olduğuna, silahların eşitliği ve çelişmeli
yargılama ilkelerinin ihlal edildiğine karar vermiştir.
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/10/20241002-7.pdf
b) İkale sözleşmesinin baskıyla
imzalatıldığı sebebine dayalı olan işe iade yargılamasında delillerin hatalı
değerlendirilmesi sonucu adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddia edilen
başvuruda, Anayasa Mahkemesi, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından tanık delillerin
yok sayılması dolayısıyla başvurunun kabul edilebilir olduğuna ve hakkaniyete
uygun yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/10/20241003-6.pdf
c) Olağanüstü hâl kapsamında kamu
görevinden çıkarıldıktan sonra görevine iade edilen davacının manevi
zararlarının tazmini amacıyla açtığı davada Mahkeme tarafından tazminat
talebinde bulunmayı engelleyen Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler
Alınması Hakkında Kanun’un 2/2. Maddesinin Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına
varmış ve hükmün iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştur. Anayasa
Mahkemesi, hükmün kişinin maddi ve manevi varlığına yönelik müdahalelere karşı
etkili giderim mekanizması sağlama yükümlülüğüyle bağdaşmadığı gerekçesiyle
oybirliği ile ilgili kanun hükmünün iptaline karar vermiştir.
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/10/20241007-5.pdf
d) Tasarrufun iptali davasının istinaf
incelemesinde İcra İflas Kanunu’nun “İvazsız tasarrufların butlanı” başlıklı
278. Maddesinde yer alan ve kanun hükmü gereği bağışlama gibi sayılan hallerden
“evlat edinenle evlatlık arasındaki ivazlı tasarruflar” maddesinin mahkemece
Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına varılarak iptali istemiyle Anayasa
Mahkemesi’ne başvurulmuş ve Anayasa Mahkemesi tarafından başvurunun kabul
edilebilir olduğuna ve iptaline karar verilmiştir.
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/10/20241022-7.pdf
e) Ortaklığın giderilmesi davasında dava
dilekçesinde davalıların adreslerinin ve kimlik numaralarının davacı tarafından
bildirilmemesi sebebiyle mahkemece verilen kesin süreye rağmen eksikliğin
tamamlanmaması gerekçesiyle davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi
üzerine başvurucu tarafından mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği
iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne başvurulmuştur. Anayasa Mahkemesi başvurunun
kabul edilebilir olduğuna ve başvurucunun adil yargılanma hakkının ihlal
edildiğine karar vermiştir.
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/10/20241022-9.pdf
C) DÜNYADAN HUKUKSAL
HABERLER;
1.
Meksika’dan
Dünyada İlk Yargı Reformu: Meksika Tüm Hakimlerin Seçim ile Görev Yapacağı İlk
Ülke Oldu;
Meksika Senatosu 11 Eylül 2024'te tartışmalı
yargı reformunu onayladı. Meksikalı yargı mensupları ve avukatların büyük
tepkisini çeken düzenlemeler, senatoya zorlama girmeyi de içeren bir dizi
protestoya yol açtı. Reform, Meksika'nın yargıç seçiminde atamaya dayalı
sistemini, Kongre tarafından önceden seçilen yargıçların halk oylamasıyla
seçildiği ve her yargıcın yenilenebilir dokuz yıllık bir dönem için görev
yaptığı bir sistemle değiştirdi. Bu şekilde Meksika, dünyada tüm yargıçların
seçim ile görev yaptığı ilk ülke oldu.
Aynı reform kapsamında yüksek mahkeme
yargıçlarının sayısı 12’den 9’a indirilirken görev süreleri 12 yıl ile
sınırlandırıldı.
Reform, yozlaşmış yargıçların yargıda daha
büyük yer bulmasına ve yargı sisteminin de bu şekilde yargı sisteminin daha da
yozlaşmasına yol açacağı şeklinde eleştirilirken büyük protestolara dönüşen bu
eleştiriler ülke çapında geniş yer buldu.
Düzenlemeler kapsamında yargı mensuplarının daha önce aldıkları ödenek
ve maaşları önemli ölçüde azaltırken, yargı denetimi ve hesap verebilirliği
için yeni bir mahkeme de kurulmakta.
2.
Birleşik Krallık’tan Tütün ve
Elektronik Sigara Yasa Tasarısı: İlk Dumansız Nesil;
Birleşik Krallık Avam Kamarası, her yıl tütün satın alma yasal yaşını
sınırlandırarak "ilk dumansız nesil" yaratmayı amaçlayan Tütün ve
Elektronik Sigara Yasa Tasarısı'nın görüşmelerine başladı. Yasa tasarısı eski
başbakan Rishi Sunak'ın hükümeti sırasında önerilmişti.
Yasa tasarısının mevcut haline göre; 1 Ocak 2009’dan sonra doğan kişilere
tütün, sigara kağıdı veya herhangi bir bitkisel sigara ürünü satışı tamamen
yasaklanacak. Aynı düzenleme ile ; 1 Ocak 2009’dan sonra doğan kişiler için bu
ürünleri almak da suç haline gelecek. Benzer şekilde buharlı sigara ürünleri de
dahil olmak üzere bu ürünlerin reklam ve tanıtımı üzerinde de bazı kontrol
hükümleri getiriliyor. Elektronik sigaraların da kullanımı bazı alanlarda
yasaklanarak “buharsız ve ısıtmalı tütünsüz yerler” oluşturulacak.
Birleşik Krallık ve dünyada tüketimi giderek artan “Elektronik Sigara” adı
verilen ısıtmalı ve buharlı tütün ürünlerinin kullanımının giderek
yaygınlaştığı ve bu durumun önemli sağlık sorunlarına da yol açabildiği bilinen
bir gerçek.
Bununla birlikte söz konusu düzenlemenin insan hak ve özgürlükleri kapsamında da yeni tartışmalara yol açtığı ve fikir ayrılıklarının mevcut olduğu gözlenmekte.
Bültenimizde Manisa Avukatı olarak hem Manisa'da Avukatları ve vatandaşları ilgilendiren hukuki gelişmelere hem de ülkemizdeki hukuki gelişmelere yer verilmiştir.
Saygılarımızla.
BOZYAKA HUKUK BÜROSU
Manisa/ Türkiye
